Tên tiếng anh: Diamondback moth
Tên khoa học: Plutella xylostella Curtis
Họ: Yponomeutidae,
Bộ: Cánh Vảy (Lepidoptera)
Tập quán sinh sống và cách gây hại
Sâu tơ có thể sống được ở hầu hết các quốc gia trồng rau cải, ôn đới lẫn nhiệt đới và là mối lo ngại lớn nhất cho các nhà trồng rau cải hiện nay. Sâu ghi nhận là phá hại trên rất nhiều loại rau cải khác nhau như cải bắp, cải bẹ xanh, cải bẹ trắng, cải ngọt, cải bông, cải rổ; nhưng trầm trọng nhất là trên cải bắp, cải bông. Ngoài ra, Sâu tơ còn gây hại trên một số loại cây họ cà như khoai tây, cà chua ..
Bướm thuộc loại bướm đêm nhưng ít bị quyến rủ bởi ánh sáng đèn. Ban ngày bướm thường ẩn ở mặt dưới lá rau cải, khi bị động mới bay lên một quảng ngắn. Chiều tối bướm bay ra bắt cặp và đẻ trứng. Bướm hoạt động nhiều nhất khi trời bắt đầu tối đến nửa đêm. Bướm có thể giao phối ngay sau khi vũ hóa và một đến hai ngày sau thì đẻ trứng. Trứng được đẻ phân tán hay thành từng cụm hay theo dây dọc từ 3-5 cái ở mặt dưới lá, gần gân hay chỗ lõm trên lá.
Sâu non mới nở tuổi 1 đục một lổ nhỏ ở mặt dưới lá, xong chui đầu vào ăn nhu mô lá, chỉ chừa lại biểu bì. Sâu tuổi 2 gặm ăn mặt dưới lá để lại lớp biểu bì mặt trên lá tạo thành những đốm trong mờ. Sâu lớn cuối tuổi 2 trở đi ăn toàn bộ biểu bì làm lủng lá lỗ chổ chỗ gây giảm năng suất và chất lượng rau. Trên một cây cải bắp bị hại nặng có thể có từ 100-300 sâu. Khi bị động đến sâu thường nhả tơ buông mình xuống đất nên loài sâu này còn có tên gọi là ” Sâu Dù”.
Biện pháp quản lý, phòng trừ
Đối với Sâu Tơ, vấn đề vệ sinh vườn trồng cải sau khi thu hoạch rất quan trọng vì các lá cải già lặt bỏ trước khi thu hoạch là nơi trú ẩn của sâu và nhất là của nhộng. Do đó, cần phải thu gom thật sạch tàn dư của cây cải sau khi thu hoạch, trước khi bố trí trồng mùa vụ mới, cày lật đất sớm để diệt trứng, nhộng, sâu non.
Tưới nước vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối.
Luân canh hay trồng xen một số cây tiết ra mùi khó chịu để ngăn ngừa bướm sâu tơ như cà chua, hành, tỏi…
Một số nghiên cứu về việc trồng xen bắp cải hoặc các cây thuộc họ hoa Thập Tự là ký chủ của Sâu Tơ cho kết quả như sau:
+ Xen canh cây cà chua và cây bắp cải, mật số Sâu Tơ sẽ giảm nhiều vì cây cà chua tiết ra chất tomatine có thể xua đuổi bướm Sâu Tơ. Hơn nữa, khi trồng xen sẽ có nhiều loài thiên địch có thể tấn công sâu Tơ.
+ Xen canh cây cải lấy dầu với bắp cải cũng giảm mật số Sâu Tơ.
Ngoài ra, sử dụng các loại bẩy màu vàng cũng thu hút bướm Sâu Tơ tới và diệt được số lớn bướm trước khi đẻ trứng.
Bảo vệ hay nuôi thả một số đối tượng thiên địch như nấm, ong ký sinh như Diadegma semiclausum, Cotesia Plutella.
Sâu Tơ được ghi nhận là kháng thuốc từ năm 1957 và hiện nay là một trong những loài sâu kháng thuốc rất mạnh trên thế giới cũng như ở Việt Nam; do đó việc phòng trị rất khó. Trên thế giới sâu đã kháng nhiều loại thuốc điều chế từ gốc vi khuẩn Bacillus thuringiensis. Có thể sử dụng các loại thuốc gốc vi khuẩn BT lẫn thuốc hóa học nhưng phải sử dụng luân phiên các loại thuốc để tránh sâu quen thuốc.
Phun thuốc khi mật độ sâu non ~ 2 con/cây (2-3 tuần tuổi), ≥3 con (4-7 tuần tuổi). Luân phiên sử dụng một số loại thuốc: Abapro 5.8 EC, Abapro 1.8 EC, Define 500SC…
