Tên tiếng anh: Bacterial soft rot
Tên khoa học: Erwinia carotovora
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh thối ướt (thối mềm) do vi khuẩn Erwinia carotovora gây ra.
Triệu chứng gây hại
Vi khuẩn phá hoại trên 50 loại cây trồng như khoai tây, cải bắp, súp lơ, dưa, cà rốt, cà chua…Các loài cây trong họ hành tỏi (Alliaceae) mức độ nhiễm bệnh rất khác nhau: nặng nhất là hành tây và hành củ, các giống khác như tỏi ta, kiệu, hành ta nhiễm nhẹ hơn.
Đối với cây con trong vườn ươm, bệnh xâm nhập qua rễ cây hành con sau khi gieo khoảng 10 – 15 ngày, hoặc xâm nhập qua vết thương ở cổ rễ, gốc. Vết bệnh đầu tiên trên rễ có dạng dầu trong, kéo dài theo rễ, thân giả làm cho cây con bị úa vàng, nếu nhổ cây con có hiện tượng rễ non bị tróc vỏ. Cây bị héo, bóp nhẹ trên thân cây mềm nhũn có thể xuất hiện dịch nhầy vi khuẩn và có mùi. Cùng với các bệnh khác như thối cổ rễ do nấm Fusarium spp. và chết rạp do ngập nước, bệnh thối củ gây ra hiện tượng chết rạp rất phổ biến trong vườn ươm, nhất là những năm có nhiều mưa bão.
Trên đồng ruộng, bệnh xuất hiện khi cây hành bắt đầu hình thành củ, vi khuẩn xâm nhập chủ yếu từ rễ lên củ và từ ngọn xuống củ do các vết cắn phá của sâu khoang trên ruộng hoặc do gián, chuột gặm nhấm trên giàn bảo quản. Vết bệnh ban đầu có dạng giọt dầu nằm trong mô củ hành, sau đó kéo dài ra ăn sâu vào thịt củ và bẹ lá. Nếu bị sớm cây hành, lá hành vàng úa giống như bị ngập nước, cây còi cọc. Nếu cắt ngang củ sẽ thấy các vết thâm đen có đường đồng tâm theo thân giả, bóp nhẹ sẽ thấy các giọt dịch vi khuẩn màu kem. Mô củ bị thối rữa, mềm nhũn, lá héo, rễ thâm đen, nếu trời ẩm chỉ cần lay nhẹ cây có thể bị đổ gục và có mùi thối.
Điều kiện phát sinh, phát triển bệnh
Vi khuẩn phát triển được trong khoảng nhiệt độ từ 5 – 40oC. Nhiệt độ tối thích 22 – 28oC, thời kỳ tiềm dục 4 – 6 ngày.
Nguồn bệnh tồn tại chủ yếu trong củ và tàn dư lá bệnh, trong đất. Trong điều kiện khô hạn vi khuẩn có thể tồn tại đến 24 tháng.
Vi khuẩn E. carotovora rất mẫn cảm với lượng đạm tự do trong thân, củ hành tây. Vì vậy, giai đoạn phát sinh chủ yếu của bệnh tập trung vào giai đoạn cây hành tây xuống dọc hình thành củ.
Trong điều kiện nóng ẩm, hành tây còn non bón nhiều đạm thì bệnh phát sinh và phá hại nặng nề, gây tổn thất nghiêm trọng.
Bện pháp phòng trừ
Đối với bệnh thối ướt vi khuẩn, khi cây hành bị bệnh cần chú ý nhổ bỏ và xử lý vôi bột vào gốc kịp thời để tránh bệnh lây lan rộng.
Bón đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng.
Chọn giống hành cần loại bỏ những củ bị sâu bệnh hại hoặc bị giập nát, sây sát và không cắt lá khi hành chưa khô.
Cần chú ý tưới nước hợp lý dể giảm độ ẩm trên ruộng hành. Mặt khác đất quá ẩm, rễ hành dễ bị ngộ độc và bệnh thối ướt vi khuẩn phát triển gây hại nặng.
Vệ sinh ruộng hành, kết hợp tỉa bỏ lá già, lá bị nhiễm bệnh, tiêu hủy tàn dư và cỏ dại ngay sau khi thu hoạch…
Sử dụng các loại thuốc BVTV có tác dụng kháng khuẩn để phòng ngừa và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.